İstanbul Makine İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (İMESAŞ), yaygın adıyla İMES Sanayi Sitesi, Türkiye’nin en önemli ve köklü sanayi sitelerinden biridir. Özellikle makine ve metal işleme sektörlerinde faaliyet gösteren işletmeler için bir kümelenme merkezi niteliğindedir.
İşte İMES Sanayi Sitesi hakkında genel bilgiler:
- Konum ve Coğrafi Özellikler
- Yer: İstanbul’un Anadolu yakasında, Ümraniye ile Dudullu arasında yer almaktadır. Stratejik konumu sayesinde hem şehir içi ulaşım hem de ana arterlere (TEM Otoyolu, D-100 Karayolu) bağlantı açısından avantajlıdır.
- Yakın Çevre: Özellikle Organize Sanayi Bölgeleri’nin (Dudullu OSB gibi) ve diğer sanayi sitelerinin bulunduğu bir bölgede yer alır. Bu durum, tedarik zinciri ve işbirlikleri açısından önemli fırsatlar sunar.
- Kurulum Amacı ve Tarihçesi
- Kuruluş: 1980’li yılların başında, dağınık haldeki makine ve metal işleme sektöründeki küçük ve orta ölçekli işletmeleri bir araya getirerek modern, düzenli ve altyapısı gelişmiş bir sanayi sitesi kurma amacıyla yola çıkılmıştır.
- Amaç: Özellikle ana sanayiye yan sanayi hizmeti veren, makine imalatı, kalıpçılık, yedek parça üretimi gibi alanlarda faaliyet gösteren işletmelerin verimli bir şekilde çalışabileceği bir ortam sağlamaktır.
- Faaliyet Alanları ve Sektörler
İMES Sanayi Sitesi, adından da anlaşılacağı gibi büyük ölçüde makine ve metal işleme sektöründe yoğunlaşmıştır. Başlıca faaliyet alanları şunlardır:
- Makine İmalat Sanayi: Çeşitli makinelerin tasarımı ve üretimi.
- Kalıp Sanayi: Metal, plastik ve diğer malzemeler için kalıp üretimi.
- Yedek Parça İmalatı: Otomotiv, tekstil, beyaz eşya gibi sektörlere yönelik yedek parça üretimi.
- Metal İşleme: CNC işleme, torna, freze, kaynak, büküm gibi metal şekillendirme ve işleme hizmetleri.
- Hidrolik ve Pnömatik Sistemler: Bu alandaki komponentlerin üretimi ve montajı.
- Otomasyon Sistemleri: Endüstriyel otomasyon çözümleri sunan firmalar.
- Plastik ve Kauçuk Sanayi: Makine sektörüne destek veren plastik ve kauçuk parça üretimi.
- Altyapı ve Hizmetler
İMES, modern bir sanayi sitesi olarak tasarlanmıştır ve işletmelerin ihtiyaç duyduğu temel altyapı hizmetlerini sunar:
- Elektrik, su, doğal gaz, telekomünikasyon gibi temel altyapılar.
- Yol ve Ulaşım Ağları: Geniş ve düzenli cadde ve sokak yapıları.
- Güvenlik: Genellikle site genelinde güvenlik hizmetleri bulunur.
- Ortak Hizmetler: Bazı sitelerde ortak kullanıma açık toplantı salonları, yemekhaneler, banka şubeleri gibi hizmetler de yer alabilir.
- Ekonomik ve Sosyal Etkisi
- İstihdam: Binlerce kişiye istihdam sağlayan önemli bir merkezdir.
- Ekonomik Katkı: Türkiye ekonomisine özellikle makine ve imalat sektöründe önemli katkılar sunar.
- Kümelenme Avantajı: Benzer sektördeki firmaların bir arada bulunması, bilgi ve deneyim paylaşımını, tedarik zinciri verimliliğini ve işbirliklerini artırır.
- Girişimcilik Merkezi: Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ’lerin) gelişimine uygun bir ortam sunar.
- Yönetim ve Organizasyon
İMES Sanayi Sitesi, genellikle bir kooperatif veya yönetim kurulu tarafından yönetilir. Bu yönetim, sitenin düzenini, altyapı hizmetlerini ve genel işleyişini sağlamaktan sorumludur.
İMES, zamanla büyüyerek ve gelişerek, İstanbul’un ve Türkiye’nin sanayisi için bir marka haline gelmiş, özellikle metal ve makine sektöründe referans gösterilen bir sanayi merkezi olmuştur.
Sanayi siteleri, birden fazla işletmeyi bünyesinde barındıran, yoğun üretim ve imalat faaliyetlerinin yürütüldüğü alanlardır. Bu nedenle, sanayi sitelerinde İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) yönetimi, tek bir işletmenin İSG yönetiminden çok daha karmaşık ve çok katmanlı bir yapıyı gerektirir.
Sanayi Sitesinde İSG’nin Zorlukları ve Önemi
- Çoklu İşveren Sorunu: Bir sanayi sitesinde yüzlerce hatta binlerce farklı işletme bulunabilir. Her işletmenin kendi İSG yükümlülükleri, risk profili ve kültürü vardır. Bu durum, genel site yönetiminin İSG’yi tek elden yürütmesini zorlaştırır.
- Ortak Alan Riskleri: Sanayi sitelerinde ortak kullanım alanları (yollar, otoparklar, altyapı kanalları, yükleme-boşaltma alanları) mevcuttur. Bu alanlardaki İSG sorumluluğu ve risk yönetimi, site yönetimi ile işletmeler arasında paylaşılır ve koordinasyon gerektirir.
- Dış Kaynaklı Riskler: Bir işletmede meydana gelen bir kaza (örneğin yangın, kimyasal sızıntı), komşu işletmeleri ve tüm sanayi sitesini etkileyebilir.
- Altyapı ve Çevre Yönetimi: Elektrik, su, doğal gaz, atık yönetimi gibi altyapı hizmetlerinin güvenliği, tüm site için kritik öneme sahiptir.
- Ortak Acil Durum Yönetimi: Büyük bir sanayi sitesinde etkili bir acil durum (yangın, deprem, kimyasal sızıntı) müdahale planı oluşturmak ve tatbikatlarını yapmak, birden fazla işletmenin koordinasyonunu gerektirir.
Sanayi Sitesi Yönetiminin İSG Rolü ve Sorumlulukları
Sanayi sitesi yönetimi (Kooperatif, OSB Yönetimi vb.) doğrudan üretim yapmasa da, site genelinde İSG’nin sağlanmasında önemli rollere sahiptir:
- Altyapı Güvenliği:
- Elektrik, Su, Doğalgaz Şebekeleri: Bu şebekelerin güvenli kurulumu, bakımı ve işletilmesini sağlamak. Olası kaçak, arıza veya tehlike durumlarında hızlı müdahale ekipleri bulundurmak.
- Yollar ve Yaya Güvenliği: Site içi yolların bakımı, aydınlatması, trafik düzenlemesi (işaretlemeler, hız limitleri) ve yaya güvenliğini sağlamak.
- Atık Yönetimi: Sanayi atıklarının (kimyasal, tehlikeli atıklar) mevzuata uygun şekilde toplanması, taşınması ve bertarafı için sistemler kurmak.
- Ortak Alan Risk Yönetimi:
- Yükleme/Boşaltma Alanları: Bu alanlarda güvenli çalışma kurallarını belirlemek ve denetlemek.
- Otoparklar: Araç ve yaya trafiğinin güvenliğini sağlamak.
- Güvenlik Kontrol Noktaları: Site giriş-çıkışlarında güvenlik kontrolünü sağlamak.
- Acil Durum Yönetimi ve Koordinasyon:
- Site Genelinde Acil Durum Planı: Yangın, deprem, kimyasal dökülme gibi acil durumlar için site genelinde kapsamlı bir acil durum planı hazırlamak.
- Acil Müdahale Ekipleri: Site bünyesinde veya dışarıdan anlaşmalı olarak acil müdahale (itfaiye, ambulans, kimyasal müdahale) ekiplerinin hazır bulunmasını sağlamak.
- Tahliye ve Toplanma Alanları: Site genelinde acil toplanma alanlarını belirlemek, işaretlemek ve kullanılabilir durumda tutmak.
- Tatbikatlar: Site genelinde düzenli acil durum tatbikatları düzenlemek ve işletmelerin katılımını sağlamak.
- İletişim, Bilgilendirme ve Denetim:
- Yasal Mevzuat Takibi: İSG mevzuatını takip ederek işletmeleri bilgilendirmek ve mevzuata uyumu teşvik etmek.
- Ortak İSG Kuralları: Tüm sitenin uyması gereken temel İSG kurallarını belirlemek ve duyurmak.
- Denetim ve Koordinasyon: İşletmelerin İSG uygulamalarını denetlemek, eksiklikleri tespit etmek ve OSGB’ler ile işbirliği içinde çalışarak genel İSG seviyesini yükseltmek.
- Ortak Eğitimler: Site genelinde İSG eğitimleri veya seminerler düzenleyerek genel farkındalığı artırmak.
İşletmelerin Sorumlulukları
Sanayi sitesi yönetiminin sorumlulukları yanında, sitelerde faaliyet gösteren her bir işletme kendi işyeri sınırları içinde 6331 sayılı İSG Kanunu‘na göre tüm sorumlulukları taşır. Bu, İSG uzmanı ve işyeri hekimi atamaktan, risk değerlendirmesi yapmaktan, çalışanlarına eğitim vermekten ve kişisel koruyucu donanım sağlamaktan geçer.
Sonuç olarak, sanayi sitelerinde İSG, site yönetimi ile işletmeler arasında güçlü bir işbirliği, koordinasyon ve sürekli iletişim gerektiren çok boyutlu bir yapıdır. Bu işbirliği, hem bireysel işletmelerin hem de tüm sitenin güvenliğini ve sürdürülebilirliğini sağlamanın anahtarıdır.